Klik hier voor het PDF-bestand van het panelonderzoek Coronavirus april 2020 (pdf 218kb).

Sinds februari wordt Nederland geraakt door het nieuwe coronavirus. De overheid heeft ingrijpende maatregelen genomen, die invloed hebben op ons dagelijks leven. Hoe beleven inwoners van Zaanstreek-Waterland deze periode? Aan welke informatie hebben zij behoefte en hoe goed lukt het om de maatregelen in het dagelijks leven in te passen?

Dit onderzoek namen we af van 3 t/m 13 april 2020, 3181 mensen beantwoordden onze vragenlijst.

Dit onderzoek geeft GGD Zaanstreek-Waterland een goed beeld van hoe burgers in onze regio deze uitzonderlijke periode ervaren. De uitslag biedt aanknopingspunten voor activiteiten en (gemeentelijk) beleid. We zullen vaker een peiling uitzetten over corona om goed op de hoogte te blijven van de mening en behoefte van inwoners.

Informatie

Waar haalt u informatie over het nieuwe coronavirus vandaan?

De meeste mensen vinden informatie over het coronavirus via tv, de website van het RIVM en nieuwswebsites.

• De TV, 85%
• De website van het RIVM, 49%
• Een nieuwswebsite (bijvoorbeeld van NOS of NH Nieuws), 45%
• Uit de krant, 40%
• De radio, 29%
• Facebook, 24%
• De website Rijksoverheid, 16%
• De website van mijn gemeente, 10%
• Ergens anders, namelijk, 10%
• De website van de GGD, 6%
• Twitter, 5%
• De website van Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland, 5%
• De website van een zorgverlener (huisarts, verloskundige enz.), 3%
• De website van thuisarts.nl, 3%
• De huisarts (telefonisch), 3%
• Het landelijke informatienummer 0800-1351, 1%
• De GGD (telefonisch), 1%

Hoe beoordeelt u de huidige informatie over het coronavirus?

De informatie is goed vindbaar

• Helemaal mee oneens, 1%
• Mee oneens, 5%
• Een beetje mee oneens, 3%
• Neutraal, 7%
• Een beetje mee eens, 7%
• Mee eens, 55%
• Helemaal mee eens, 20%

De berichtgeving is helder en duidelijk

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 6%
• Een beetje mee oneens, 8%
• Neutraal, 9%
• Een beetje mee eens, 15%
• Mee eens, 47%
• Helemaal mee eens, 14%

De informatie is relevant en nuttig

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 5%
• Een beetje mee oneens, 5%
• Neutraal, 9%
• Een beetje mee eens, 11%
• Mee eens, 54%
• Helemaal mee eens, 15%

De berichtgeving en informatie is op tijd

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 7%
• Een beetje mee oneens, 7%
• Neutraal, 14%
• Een beetje mee eens, 8%
• Mee eens, 47%
• Helemaal mee eens, 15%

Zou u meer informatie willen over het nieuwe coronavirus?

22% van de inwoners wil meer informatie over het nieuwe coronavirus, 78% heeft hier geen behoefte aan. Aan welke informatie is behoefte:

• genezingen
• besmettingen lokaal
• testen
• opgebouwde immuniteit
• kans op besmetting
• kinderen, baby, zwangerschap
• ziektebeeld
• duidelijkere/eerlijke info
• risicogroepen
• toekomst, vaccin

Enkele opmerkingen waren:

• “Over het aantal mensen dat genezen is, ook positief nieuws”
• “Wanneer ik getest kan worden”
• “Kunnen kleine kinderen het overdragen op anderen”
• “Over cijfers in mijn eigen gemeente en wat er in mijn gemeente gebeurt”
• “Verhalen over het verloop van de ziekte en hoe lang duurt het”
• “Wat te doen als je bij een kwetsbare groep hoort”

Klachten

Had u de afgelopen 2 weken 1 of meer van de volgende klachten?

57% van de inwoners heeft klachten. Dit zijn de meest voorkomende klachten:

• Verhoging (temperatuur tot 38 graden), 6%
• Koorts (temperatuur boven 38 graden), 2%
• Hoesten, 17%
• Neusverkouden, 23%
• Keelpijn, 15%
• Kortademigheid, 8%
• Moe, 20%
• Spierpijn, 9%

Denkt u dat u besmet bent (geweest) met het nieuwe coronavirus?

16% van de inwoners denkt dat hij/zij met corona besmet is (geweest). 13% geeft aan dat hij/zij alweer hersteld is en 3% denkt nu ziek te zijn door corona.

Beleving corona

Hoe beleven inwoners de situatie?

Enerzijds probeert 70% van de inwoners zo normaal mogelijk door te leven. Op de stellingen hierover ziet 40% dit als een periode van rust en bezinning. Anderzijds geeft 55% van de inwoners aan dat corona hun leven op z’n kop zet. Bijna 70% van de inwoners wordt er onrustig van.

83% van de inwoners is bezorgd. Bijna een op de vijf inwoners is het helemaal eens met deze stelling. Van de inwoners die bezorgd zijn, is 90% bezorgd over de eigen gezondheid of die van familie of naasten.

Ik ben bezorgd

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 5%
• Een beetje mee oneens, 3%
• Neutraal, 7%
• Een beetje mee eens, 26%
• Mee eens, 39%
• Helemaal mee eens, 18%

Waarover is men bezorgd?

• Bezorgd over gezondheid van mijzelf en/of mijn naasten, 90%
• Bezorgd over de economische situatie in ons land, 62%
• Bezorgd over de toekomst, 39%
• Bezorgd over mijn kinderen (opleiding, toekomst), 36%
• Bezorgd over verlies van inkomsten, 20%
• Bezorgd over verlies van werk, 14%
• Anders, namelijk, 7%

Enkele opmerkingen waren:

• “Ik ben bezorgd over mijn ouders die in de risicogroep zitten”
• “Ik ben bang om niet meer geholpen te worden”
• “Ik ben bang om besmet te raken tijdens mijn werk (zorg)”
• “Ik ben bezorgd over dat ik kom te overlijden nu ik ongeneeslijk ziek ben en dat ik daarvoor geen contact kan hebben met familie en vrienden”
• “Ik ben bezorgd over of mijn cliënten het wel redden thuis”
• “Ik ben bezorgd over of ik mijn zaak kan behouden”
• “Ik ben bezorgd over mijn naderende bevalling”

Stellingen over coronavirus

Ik ontvang nu minder professionele zorg en/of hulp

• Helemaal mee oneens, 11%
• Mee oneens, 15%
• Een beetje mee oneens, 2%
• Neutraal, 38%
• Een beetje mee eens, 10%
• Mee eens, 16%
• Helemaal mee eens, 9%

Ik onderhoud minder sociale contacten

• Helemaal mee oneens, 4%
• Mee oneens, 15%
• Een beetje mee oneens, 8%
• Neutraal, 13%
• Een beetje mee eens, 15%
• Mee eens, 31%
• Helemaal mee eens, 15%

Ik ervaar meer saamhorigheid in de samenleving

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 7%
• Een beetje mee oneens, 5%
• Neutraal, 19%
• Een beetje mee eens, 26%
• Mee eens, 34%
• Helemaal mee eens, 7%

Ik ontvang veel steun van familie, vrienden en anderen

• Helemaal mee oneens, 3%
• Mee oneens, 7%
• Een beetje mee oneens, 6%
• Neutraal, 32%
• Een beetje mee eens, 16%
• Mee eens, 30%
• Helemaal mee eens, 7%

Ik heb nu meer aandacht voor de mensen om mij heen

• Helemaal mee oneens, 6%
• Mee oneens, 19%
• Een beetje mee oneens, 8%
• Neutraal, 26%
• Een beetje mee eens, 19%
• Mee eens, 19%
• Helemaal mee eens, 4%

Ik kan minder goed functioneren

• Helemaal mee oneens, 11%
• Mee oneens, 29%
• Een beetje mee oneens, 7%
• Neutraal, 15%
• Een beetje mee eens, 20%
• Mee eens, 15%
• Helemaal mee eens, 3%

Ik kom nu toe aan dingen, waar ik anders geen tijd voor had

• Helemaal mee oneens, 10%
• Mee oneens, 20%
• Een beetje mee oneens, 6%
• Neutraal, 17%
• Een beetje mee eens, 19%
• Mee eens, 21%
• Helemaal mee eens, 6%

Ik voel me eenzaam

• Helemaal mee oneens, 21%
• Mee oneens, 39%
• Een beetje mee oneens, 7%
• Neutraal, 11%
• Een beetje mee eens, 13%
• Mee eens, 6%
• Helemaal mee eens, 3%

Ik neem meer tijd voor reflectie en bezinning

• Helemaal mee oneens, 6%
• Mee oneens, 19%
• Een beetje mee oneens, 7%
• Neutraal, 26%
• Een beetje mee eens, 21%
• Mee eens, 18%
• Helemaal mee eens, 3%

Ik voel me somber

• Helemaal mee oneens, 12%
• Mee oneens, 31%
• Een beetje mee oneens, 9%
• Neutraal, 17%
• Een beetje mee eens, 20%
• Mee eens, 8%
• Helemaal mee eens, 3%

Ik voel mij opgesloten

• Helemaal mee oneens, 7%
• Mee oneens, 22%
• Een beetje mee oneens, 8%
• Neutraal, 11%
• Een beetje mee eens, 30%
• Mee eens, 17%
• Helemaal mee eens, 6%

Ik ervaar stress

• Helemaal mee oneens, 6%
• Mee oneens, 17%
• Een beetje mee oneens, 6%
• Neutraal, 13%
• Een beetje mee eens, 31%
• Mee eens, 20%
• Helemaal mee eens, 8%

Hulpbehoefte en contact met zorgverleners

13% van de inwoners heeft behoefte aan hulp. Dat betreft met name oppas voor de kinderen, schoolbegeleiding, medische zorg (die nu uitgesteld is) en psychische hulp.

• Ja, iets anders, namelijk, 5%
• Ja, een oppas voor mijn kinderen, 4%
• Ja, een luisterend oor, 3%
• Ja, gezelschap (bijvoorbeeld telefonisch of online), 2%
• Ja, hulp bij boodschappen, 2%
• Nee, 87%

Enkele opmerkingen waren:

• “Hulp bij ondersteuning mantelzorg, ik ben nu fulltime mantelzorger van mijn zoon”
• “Psychische hulp, deze is nu stopgezet”
• “Ik heb de zorg en onderwijsbegeleiding voor mijn gezin en nu ook de zorg voor mijn ouders erbij”
• “Huishoudelijke hulp nu ik ziek ben”
• “Mijn operatie en pijnbestrijding zijn uitgesteld, hulp bij het doorgaan van mijn behandelingen”
• “Hulp bij uitkering nu ik geen opdrachten heb”

11% heeft contact gehad met een hulpverlener voor een vraag over de coronacrisis. Van deze mensen hebben de meeste mensen contact gehad met hun huisarts (7%). Ook worden RIVM (3%), GGD (2%), en ziekenhuis (1%) genoemd als zorgverleners waar men een vraag over de coronacrisis heeft gesteld. Bijna niemand heeft contact gehad met het Rode Kruis, gemeente, Veilig Thuis, bedrijfsarts, reguliere zorgverlener, wijkteam of ANBO.

Heeft u hulp nodig? Zoek contact!

Voor (medische) vragen en richtlijnen: RIVM 0800 1351
Voor een luisterend oor: De Luisterlijn 0900 0767 (24/7)
Voor (praktische) hulp: Rode Kruis Hulplijn 070 4455888

Of kijk op www.ggdzw.nl of https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-covid-19.

Houding ten aanzien van maatregelen

In welke mate denkt u dat Nederland op dit moment voldoende of onvoldoende maatregelen neemt om verspreiding van het nieuwe coronavirus te voorkomen?

• Zeer onvoldoende, 2%
• Onvoldoende, 14%
• Neutraal, 10%
• Voldoende, 52%
• Zeer voldoende, 20%

16% van de inwoners vindt dat Nederland onvoldoende maatregelen neemt om de verspreiding van het nieuwe coronavirus te voorkomen. 69% is op de hoogte dat er een noodverordening is afgekondigd in Zaanstreek-Waterland.

Bent u het ermee eens dat er gehandhaafd wordt indien mensen zich niet aan de maatregelen houden?

• Helemaal mee oneens, 2%
• Mee oneens, 2%
• Een beetje mee oneens, 2%
• Neutraal, 3%
• Een beetje mee eens, 7%
• Mee eens, 27%
• Helemaal mee eens, 56%

2% heeft in de afgelopen weken telefonisch contact gehad met politie of gemeente om melding te maken van het niet nakomen van de maatregelen.

NL-Alert

88% van de inwoners vindt NL-Alert een geschikt middel om mensen te waarschuwen.

• Ja, 88%
• Nee, 5%
• Weet ik niet, 4%
• Ik heb geen NL alert ontvangen, 4%

Op zondag 22 maart heeft de Rijksoverheid een NL-Alert noodmelding verstuurd om mensen op te roepen 1,5 meter afstand te houden en bij ziekteverschijnselen thuis te blijven.

Lukt het om aan de maatregelen te houden?

Aanpassingen doen bij het doen van boodschappen (bijvoorbeeld op een rustiger tijdstip gaan of alleen

• Dit lukt mij helemaal niet, 1%
• Dit lukt mij niet, 1%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 1%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 3%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 5%
• Dit lukt mij wel, 43%
• Dit lukt mij zeer goed, 47%

Grote gezelschappen vermijden

• Dit lukt mij helemaal niet, 0%
• Dit lukt mij niet, 0%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 0%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 1%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 1%
• Dit lukt mij wel, 26%
• Dit lukt mij zeer goed, 71%

Minimaal 1,5 meter afstand te houden tot elkaar

• Dit lukt mij helemaal niet, 1%
• Dit lukt mij niet, 1%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 1%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 3%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 12%
• Dit lukt mij wel, 41%
• Dit lukt mij zeer goed, 42%

Zoveel mogelijk thuis blijven

• Dit lukt mij helemaal niet, 2%
• Dit lukt mij niet, 3%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 2%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 3%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 9%
• Dit lukt mij wel, 45%
• Dit lukt mij zeer goed, 35%

Zoveel mogelijk thuis werken

• Dit lukt mij helemaal niet, 18%
• Dit lukt mij niet, 10%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 3%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 3%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 4%
• Dit lukt mij wel, 24%
• Dit lukt mij zeer goed, 38%

Bezoek aan kwetsbare personen beperken

• Dit lukt mij helemaal niet, 2%
• Dit lukt mij niet, 3%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 1%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 1%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 4%
• Dit lukt mij wel, 34%
• Dit lukt mij zeer goed, 54%

Thuisblijven bij klachten van neusverkoudheid of hoesten, keelpijn of koorts

• Dit lukt mij helemaal niet, 2%
• Dit lukt mij niet, 3%
• Dit lukt me vaker niet dan wel, 2%
• Dit lukt me net zo vaak wel als niet, 3%
• Dit lukt me vaker wel dan niet, 8%
• Dit lukt mij wel, 44%
• Dit lukt mij zeer goed, 39%

Hou vol

Veel inwoners leven zo normaal mogelijk door en lukt het om aan de maatregelen te houden. Dat is fijn en ook belangrijk om de verspreiding van corona tegen te gaan. Veel mensen zijn bezorgd en dan met name over hun eigen gezondheid en die van naasten. Er zijn ook kwetsbare groepen die onze aandacht nodig blijven hebben. Er is hulp nodig voor mensen met een mantelzorgtaak, in de begeleiding en opvang van kinderen, psychische hulp en mensen die aanlopen tegen medische zorg die nu niet wordt gedaan.

Achtergrond van de deelnemers

Alle 8 gemeenten van de regio Zaanstreek-Waterland zijn in dit onderzoek vertegenwoordigd. De vragenlijst is gestuurd naar de panelleden van GGD Zaanstreek-Waterland, maar daarnaast is de vragenlijst verspreid onder alle inwoners via (social)media. In totaal hebben 3181 panelleden en inwoners de vragenlijst ingevuld. 42% daarvan bestaat uit leden van ons vaste panel, 58% heeft gereageerd op de oproep op sociale media.

Vooral vrouwen (71%) en hoger opgeleiden (46%) hebben meegedaan aan het onderzoek. De resultaten zijn daarom niet zomaar te vertalen naar de (gemiddelde) mening van de inwoner van de regio. Ze geven wel een indicatie. Verder werkt 26% van de respondenten in de zorg, heeft 44% van de respondenten kinderen en 71% werkt gewoonlijk. De werksituatie is voor de helft van de inwoners veranderd. Voor 20% ligt het werk stil of is het minder. 40% werkt thuis. Er wordt hierbij opgemerkt dat mensen ook deels thuiswerken, deels naar het werk gaan. Sommigen geven aan ontslagen te zijn of zelf gestopt te zijn met werken. En inwoners geven aan minder te werken doordat ze les geven aan hun kinderen.

Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van de volgende bronvermelding: Panelonderzoek Coronavirus april 2020.
GGD Zaanstreek-Waterland, april 2020