Panelonderzoek Antibiotica

Klik hier voor het PDF-bestand van het panelonderzoek Antibiotica april 2020 (pdf 279kb).

Soms heeft het lichaam hulp nodig om van een bacteriële infectie te genezen. Dan schrijft een arts antibiotica voor. Het is belangrijk om deze op de juiste manier te gebruiken. Dan blijft de kans op het ontwikkelen van resistente bacteriën zo klein mogelijk. In dit panelonderzoek wilden we te weten komen wat onze panelleden weten en denken over antibioticagebruik en over antibioticaresistentie. De vragenlijst bestond uit kennisvragen, stellingen, vragen over ervaringen met antibiotica en vragen over de risico’s van antibioticaresistentie.

Alle 8 gemeenten van de regio Zaanstreek-Waterland zijn in dit onderzoek vertegenwoordigd. In totaal hebben 1107 panelleden de vragenlijst ingevuld. De leeftijd van de deelnemers lag tussen 22 en 79 jaar. Vooral vrouwen en hoger opgeleiden deden mee aan het onderzoek. De resultaten zijn daarom niet zomaar te vertalen naar de (gemiddelde) mening van de inwoner van de regio. Ze geven wel een indicatie. Deze factsheet beschrijft de onderzoeksresultaten.

Gebruik van antibiotica

Bijna 1 op de 4 panelleden gebruikt wel eens antibiotica.

ja 1 keer, 15%
ja 2 keer, 4%
ja, meer dan 2 keer, 5%
nee, 76%

De laatste kuur was uitgeschreven door:

de huisarts, 73%
een arts in ziekenhuis, 20%
de tandarts, 4%

97% heeft de laatste kuur volledig afgemaakt. Een reden om een kuur niet af te maken was de last door bijwerkingen. Op een enkeling na geeft iedereen aan voldoende informatie te hebben ontvangen over het gebruik van antibiotica.

Overgebleven antibiotica

Wist u dat u overgebleven antibiotica nooit in de gootsteen of toilet mag gooien? Breng ongebruikte antibiotica terug naar de apotheek!

Kennisniveau over antibiotica

28% denkt dat antibiotica virussen doden. Dit is niet waar. Antibiotica doden bacteriën.
11% denkt dat antibiotica effectief zijn tegen griep en verkoudheid. Dit is niet waar. Virussen veroorzaken namelijk griep en verkoudheid. Antibiotica werken hier dus niet tegen.
98% denkt dat je een antibioticakuur niet zomaar mag stoppen als je je beter voelt. Dit is waar. Voortijdig stoppen met een antibioticakuur kan alleen in overleg met een arts.
90% denkt dat alleen een arts kan beoordelen of een antibioticakuur nodig is. Dit is waar. Het is belangrijk om dit altijd in samenspraak te doen.
94% denkt dat de uitspraak ‘baat het niet, dan schaadt het ook niet’ niet opgaat voor antibiotica. Dit is waar. Antibiotica moet je alleen gebruiken als dat volgens een arts nodig is.

Antibioticaresistentie

95% weer dat er bacteriën zijn die ongevoelig zijn voor antibiotica.
21% kent iemand in de omgeving die last had van een resistente bacterie.
3% heeft zelf te maken gehad met een resistente bacterie.

Wat is antibioticaresistentie?

Als u vaak antibiotica gebruikt, kunnen bacteriën ongevoelig worden voor het medicijn. Een dokter geeft alleen een antibioticakuur als dit echt nodig is. Zo worden zo min mogelijk bacteriën ongevoelig voor antibiotica. Gebruik dus alleen antibiotica als de arts ze heeft voorgeschreven.

Kennisniveau antibioticaresistentie

Resistente bacteriën komen vaker voor in het buitenland dan in Nederland. 27% weet dat dit waar is. 42% geeft aan het niet te weten.
Iedereen kan resistente bacteriën bij zich dragen. 86% weet dat dit waar is.
Antibioticaresistentie is een probleem dat alleen in ziekenhuizen voorkomt. 90% weet dat dit niet waar is.
Goede hygiëne helpt om antibioticaresistentie te voorkomen. 25% weet dat dit waar is. 54% gaf aan dat dit niet waar is.
Nieuwe en betere antibiotica zijn het belangrijkst om antibioticaresistentie te voorkomen. 32% weet dat dit niet waar is. 25% geeft aan dit niet te weten.
Onnodig, te veel of verkeerd gebruik van antibiotica maakt de antibiotica niet werkzaam. 91% weet dat dit waar is.

Een resistente bacterie kunt u oplopen door contact met:

mensen met resistente bacteriën, 46% weet dit
mensen die een infectie hebben door een resistente bacterie, 61% weet dit
dieren (huisdieren, vee) die resistente bacteriën bij zich dragen, 43% weet dit
vlees dat resistente bacteriën bevat, 54% weet dit
groenten die resistente bacteriën bevatten, 40% weet dit

Zorgen over antibioticaresistentie

Op een school van 0 (klein/geen) tot 100 (groot/veel) geven de cijfers een gemiddelde score weer van de panelleden.

Hoe groot schat u de kans dat u:

een resistente bacterie bij u draagt: 33
een infectie krijgt door een resistente bacterie: 27
een resistente bacterie oploopt tijdens verblijf in Zuid-Europa en/of Turkije: 37

Hoeveel zorgen maakt u zich over:

bacteriën die ongevoelig worden voor antibiotica: 50

Weetjes

In Nederland draag 5-10% van de mensen resistente bacteriën bij zich.
Gemiddeld nemen één op de drie reizigers naar bestemmingen buiten Europa, Noord-Amerika en Oceanië, een resistente bacterie mee naar huis.
In landen zoals Portugal en Roemenië komen resistente bacteriën veel vaker voor en lopen de percentages op tot boven de 40%.

Panelleden wassen hun handen:

Na een bezoek aan het toilet, 67%

Voor het bereiden van voedsel, 65%

Voor het eten, 34%

Indien van toepassing:

Na contact met mijn huisdier(en), 17%

Na contact met een huisdier(en) van anderen, 33%

Na contact met andere dieren, 61%

51% van de panelleden wast groenten en fruit

Wie zijn de panelleden?

In totaal hebben 1107 panelleden de vragenlijst ingevuld.

Beemster, 60
Edam-Volendam, 91
Landsmeer, 67
Oostzaan, 59
Purmerend, 177
Waterland, 86
Wormerland, 71
Zaanstad, 496

Wat doen we met de uitkomsten van het onderzoek?

GGD Zaanstreek-Waterland gebruikt de resultaten van dit panelonderzoek om inwoners over antibioticagebruik te informeren en antibioticaresistentie te voorkomen. Ook informeren we gemeenten, zorgpartners en andere organisaties met de resultaten, zodat ook zij hier hun aanbod op kunnen inspelen.

Meer weten over antibioticaresistentie? Kijk op www.daarwordtiedereenbetervan.nl.

Met dank aan GGD Hollands-Noorden voor het gebruik van hun vragenlijst en rapportage.
Overname van gegevens is toegestaan, mits voorzien van de volgende bronvermelding: Panelonderzoek Antibiotica. GGD Zaanstreek-Waterland, april 2020.