Tuberculose

""

GGD Zaanstreek-Waterland houdt zich bezig met het voorkómen, opsporen en behandelen van tuberculose (tbc). In Nederland komt tbc niet vaak voor. Maar in veel andere landen is tbc een heel groot probleem. Door voorlichting en adviezen te geven, proberen we de kans op een infectie zo klein mogelijk te houden. Daarnaast begeleiden we patiënten en onderzoeken we mensen die mogelijk geïnfecteerd zijn met de tbc-bacterie. Denkt u dat u zelf of iemand in uw omgeving symptomen heeft van tbc? Of heeft u vragen over een tbc-besmetting? Neem dan contact met ons op.

Ik wil een afspraak maken voor het tbc-spreekuur

Bel op maandag, dinsdag of donderdag tussen 09.00 – 15.00 uur naar 0900 – 254 54 54, optie 3.

Ik wil een verwijzing van de IND voor tbc-onderzoek

Download een verwijsformulier van de IND en stuur dit naar GGD Zaanstreek-Waterland.

Lees meer over de verwijzing

Wat is tuberculose?

Tuberculose is een infectieziekte, veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. De meest voorkomende vorm is longtuberculose, maar de bacterie kan ook in andere organen voorkomen. Als iemand met besmettelijke longtuberculose hoest, kunnen tuberculosebacteriën in de lucht komen en zich verspreiden. Iemand anders kan deze bacteriën inademen en hierdoor geïnfecteerd worden. U krijgt geen tuberculose door aanraking of zoenen. En ook niet via bestek, boeken of kleren die een patiënt heeft aangeraakt.

Wat houdt het tuberculose-onderzoek in?

GGD Zanstreek-Waterland doet verschillende onderzoeken om te bepalen of iemand besmet is met de tuberculose-bacterie of om te kijken of iemand de ziekte tuberculose heeft. De onderzoeken zijn veilig, ook voor kinderen en zwangeren.

Het onderzoek verschilt per persoon. De voorkeur gaat uit naar een huidtest, maar dit is niet in alle gevallen mogelijk, bijvoorbeeld als u al tbc heeft gehad. Hieronder staan de verschillende soorten onderzoeken beschreven.

Huidtest (tuberculinetest of Mantoux)

Met een huidtest  kunnen we een infectie met de tbc-bacterie opsporen. U krijgt in de linker onderarm een kleine hoeveelheid vloeistof in de huid gespoten. Het is een testvloeistof, dus geen vaccin. Er ontstaat een kleine huidreactie wanneer het lichaam afweerstoffen tegen de tbc-bacterie heeft aangemaakt door een infectie. We beoordelen de huidtest na 2-3 dagen en bespreken dan de uitslag met u. Als u ooit tbc heeft gehad, heeft u al afweerstoffen in uw bloed. De huidtest werkt dan niet. Lees hier meer over de huidtest (pdf).

Bloedtest

Voor deze test nemen we bloed af en onderzoekt het laboratorium de aanwezigheid van afweerstoffen tegen tuberculose. Dit gebeurt vaak in combinatie met de huidtest. Als die aangeeft dat u mogelijk een infectie met de tbc-bacterie heeft, geeft een bloedtest meer zekerheid over de diagnose.

Lees hier meer over de bloedtest.

Longfoto

Met een longfoto bekijken we of er ontstekingen of vocht in de longen aanwezig is. Dat kan wijzen op tuberculose. Met een longfoto kun je alleen longtuberculose aantonen.

Lees hier meer over de longfoto.

Kijk op de website van het RIVM voor informatie in allerlei andere talen. 

Wat houdt een contactonderzoek in?

Een contactonderzoek is een onderzoek onder de mensen in de omgeving van iemand met besmettelijke tbc, naar de aanwezigheid van de tuberculosebacterie. Het doel is om personen, die besmet zijn met de tuberculosebacterie zo vroeg mogelijk op te sporen en te behandelen. Hiermee voorkomen we dat zij tuberculose krijgen. Bij een patiënt die niet besmettelijk is, doen we dit onderzoek soms ook. We proberen dan op te sporen door wie de patiënt is geïnfecteerd (de infectiebron).

Betaal ik de kosten van tuberculose-onderzoek zelf?

Komt u via de Immigratie en Naturalisatie Dienst (IND), bent u reiziger of komt u voor een keuring? Dan betaalt u €54,00 voor het onderzoek. Dit bedrag kunt u alleen per pin betalen. We rekenen direct met u af.

Is er verder onderzoek nodig (IGRA), dan declareert de GGD dit bij uw zorgverzekering. Mogelijk heeft dit gevolgen voor uw eigen risico. Wij houden de door de Nederlandse Zorgautoriteit vastgestelde tarieven aan. Neemt u voor meer informatie contact op met uw zorgverzekeraar of raadpleeg uw polis.

Wat moet ik doen als ik reis naar een gebied waar tbc veel voorkomt?

Reist u naar een gebied waar nog relatief veel tuberculose voorkomt, zoals bijvoorbeeld Oost-Europa, Azië, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika? Als u een (georganiseerde) vakantiereis van enkele weken maakt dan geldt in het algemeen dat u geen speciale maatregelen hoeft te nemen. Het risico om geïnfecteerd te raken met tbc-bacteriën is dan erg klein. Neem in elk geval wel contact met ons op als u:

  • langer dan 3 maanden verblijft in een land waar veel tuberculose voorkomt. Of u maakt in 1 jaar meerdere korte reizen die opgeteld meer dan 3 maanden zijn.
  • gaat minimaal 1 maand werken in een omgeving met een hoog risico, zoals:
    – ziekenhuis,
    – gevangenis,
    – instelling voor daklozen/drugsverslaafden, illegalen/vluchtelingen of hiv-geïnfecteerden.
  • door ziekte of door het gebruik van medicijnen een verminderde weerstand heeft.
  • u langer dan 1 maand in een risicogebied verblijft met een kind onder de 5 jaar.

U komt dan mogelijk in aanmerking voor een vaccinatie tegen tuberculose. Neem dan minimaal 7 weken voor een individueel advies contact met ons op. U kunt op maandag, dinsdag en donderdag tussen 9.00 en 15.00 uur telefonisch contact met ons opnemen via 0900 – 254 54 54 (optie 3).

Tijdens het gesprek bekijken we wat er nodig is. Dit kan zijn:

  • Een huidtest (Mantoux) voor en na de reis, soms een gesprek met een van onze artsen.
  • Een huidtest (Mantoux) en daarna een vaccinatie tegen tuberculose.

Hebben we in het adviesgesprek afgesproken dat een tbc-onderzoek na uw reis nodig is? Dan ontvangt u 2 maanden na uw reis automatisch een uitnodiging voor het onderzoek.

Aan de tbc-onderzoeken en vaccinaties zijn kosten verbonden.

Tips voor op reis

  • Blijf tijdens uw reis uit de buurt van mensen die veel hoesten.
  • Lukt dat niet? Adem dan zoveel mogelijk door uw neus. Bedek uw mond met een sjaal, zakdoek of gebruik een mondneusmasker.
  • Vermijd kleine, donkere en slecht geventileerde ruimten (kamers, hutten, krotwoningen, taxi of openbaar vervoer). Toch naar binnen? Zet een raam open.
  • Neem contact op met uw huisarts als u na uw reis langer dan 2 weken erge hoestklachten heeft.

BCG-vaccinatie voor uw kind

Wat is een BCG-vaccinatie?

Een BCG-vaccinatie is een inenting met levende, verzwakte tbc-bacteriën. Deze zorgen ervoor dat het lichaam afweerstoffen tegen de bacterie maakt. De BCG-vaccinatie biedt geen volledige bescherming tegen het ontstaan van tuberculose, maar beschermt wel tegen mogelijke ernstige gevolgen van de ziekte, zoals hersenvliesontsteking. Deze ernstige gevolgen komen vooral bij kinderen voor.

Voor wie is een BCG-vaccinatie raadzaam?

Bent u of uw partner geboren in een land waar tuberculose veel voorkomt? Dan kan het zijn dat we uw kind uitnodigen voor een BCG-vaccinatie. Vanuit de Gemeentelijke basisadministratie maken we een selectie welke kinderen hiervoor in aanmerking komen. Dit is het geval wanneer de verwachting is dat een kind het geboorteland van de ouder(s) vaak zal bezoeken. Deze kinderen krijgen van ons een oproep in het eerste levensjaar. U hoeft hier niets voor te doen. Jonge kinderen kunnen namelijk erg ziek worden van tuberculose. De BCG-vaccinatie is in dat geval gratis.

In het vaccin zitten verzwakte tuberculose-bacteriën. Die zijn ongevaarlijk. Maar genoeg om de afweer van uw kind sterk te maken. De vaccinatie is heel goed getest en kan al op jonge leeftijd gegeven worden. Na vaccinatie is de kans veel kleiner dat uw kind tuberculose krijgt of hier ernstig ziek van wordt veel kleiner.
Uw kind krijgt de vaccinatie in de linker bovenarm. Na 1 tot 2 maanden komt er een zweertje. Dit is normaal. Na 6 tot 12 maanden is het zweertje verdwenen. Er blijft een klein litteken achter.

Lees meer informatie op de website van het RIVM.

Als uw kind al op reis is geweest, of ouder is dan 1 jaar, dan doen we eerst een huidtest. Deze is veilig voor kinderen.

Verblijft u regelmatig of langer dan 3 maanden in een land waar veel tbc voorkomt, dan kunt u een BCG-vaccinatie overwegen. Wij declareren in dat geval de BCG-vaccinatie direct bij uw zorgverzekering.

Hoe kan ik een afspraak maken voor het tbc-spreekuur?

U kunt op maandag, dinsdag en donderdag tussen 9.00 en 15.00 uur telefonisch een afspraak maken voor het spreekuur via 0900 – 254 54 54. Het tbc-spreekuur is op het hoofdkantoor van GGD Zaanstreek-Waterland, Vurehout 2 in Zaandam. U kunt hier gratis parkeren.

Hoeveel kost het onderzoek of de vaccinatie?

In een aantal gevallen is een onderzoek of vaccinatie voor tuberculose gratis. Soms moet u er zelf voor betalen. Vervolgonderzoek en behandelingen vallen onder uw zorgverzekering.

Gratis

Niet gratis

  • Onderzoek en BCG-vaccinatie voor reizigers
  • Onderzoek als u bent doorverwezen door de IND
  • Eventuele vervolgonderzoeken bij bron- en contactonderzoek
  • Onderzoek vanwege een beroepsrisico. Bespreek met uw werkgever of u deze kosten kunt declareren

De prijzen per 1 januari 2024

  • Huidtest (Mantoux):  € 41,50
  • BCG-vaccinatie:  € 56
  • Reizigers die de BCG-vaccinatie halen betalen ook voor het adviesgesprek:
    • 1 persoon: € 36
    • 2 of meer personen: € 45
  • Longfoto:  € 54

U kunt bij ons alleen pinnen.

Vergoeding door de zorgverzekeraar

Heeft u een behandeling of extra onderzoek nodig? Dan declareert GGD Zaanstreek-Wateralnd de kosten hiervoor bij uw zorgverzekeraar. Deze kosten kunnen onder het eigen risico vallen. Neem voor meer informatie contact op met uw zorgverzekeraar.

GGD Zaanstreek-Waterland gebruikt de tarieven van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA).