Panelonderzoek Dementie juli 2022

Klik hier voor het pdf bestand van panelonderzoek Dementie (240 kb)

Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen informatie niet meer goed kunnen verwerken. Dementie is een
verzamelnaam voor ruim 50 hersenziektes. De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer. De kans om dementie te krijgen is 1 op 5.
In Nederland leven naar schatting 290.000 mensen met dementie. Omdat we steeds ouder worden, stijgt dat aantal in 2040 naar meer dan een half miljoen.

Hoe wij als samenleving omgaan met dementie is een belangrijk vraagstuk. Mensen met dementie zijn de eerste jaren uitstekend in staat om zelf de regie te houden. Het is voor hen belangrijk dat zij zo lang mogelijk kunnen blijven meedoen in de maatschappij. In dit panelonderzoek keken we naar de kennis van en het omgaan met mensen met dementie. Aan de hand van dit onderzoek informeren we gemeenten, zorgpartners en andere organisaties over de resultaten, zodat ook zij hier met hun aanbod op kunnen inspelen.

Iemand herkennen met dementie

46% van de panelleden zegt iemand met dementie te kunnen herkennen. Ook 46% van de panelleden zegt niet te weten of zij iemand met dementie zouden herkennen. En 8% zegt iemand met dementie niet te kunnen herkennen. Als antwoord op de vraag waaraan iemand met dementie te herkennen is, zegt het overgrote deel van de panelleden dat zij dit aan het gedrag van een persoon herkennen. Een ander veelgenoemd punt is de blik in de ogen van iemand.

Situaties met personen met dementie

Stel: U ziet een meneer in de supermarkt druk zoeken naar zijn boodschappenlijst. Hij komt erachter dat hij deze niet bij zich heeft en raakt in paniek. Wat zou u doen in deze situatie?

84% Vraagt of ze wat voor deze meneer kunnen betekenen.
17% Spreekt een supermarktmedewerker aan.
9% Wil wel wat doen, maar weet niet wat.
3% Schakelt de hulpdiensten (politie, ambulance etc.) in.
2% Loopt door.
5% Doet iets anders. Voorbeelden zijn: een gesprek beginnen, iemand indien mogelijk terugbrengen naar (verzorgings-)huis en geruststellen.

Stel: U ziet een mevrouw zonder jas buiten lopen terwijl het erg koud is. Ze lijkt ook erg verward en niet te weten waar ze is. Wat zou u doen in deze situatie?

77% Vraagt of ze wat voor de mevrouw kunnen betekenen.
31% Schakelt de hulpdiensten in.
8% Spreekt iemand anders op straat aan over de mevrouw.
6% Wil wel wat doen maar weet niet wat.
2% Loopt door.
8% Doet iets anders. Voorbeelden zijn: aanspreken, proberen familie te bereiken of
adres te achterhalen, anderen op straat aanspreken, sommigen zouden hun jas aanbieden of de persoon meenemen naar huis om iets warms te geven.

GOED is een ezelsbruggetje voor hoe je mensen met dementie het beste kunt benaderen:
Geruststellen Praat op kalme toon, stel jezelf voor. Spreek niet tegen, maar praat mee.
Oogcontact Gebruik korte zinnen. Stel één vraag per keer en geef iemand de tijd om te reageren. Controleer of hij/zij je begrijpt.
Even meedenken Vraag de persoon met dementie of je mag helpen. Leef mee met ideeën en wensen en betrek hem of haar bij de oplossing. Zeg wat je gaat doen.
Dank je wel Sluit het gesprek positief af. Elke keer dat je GOED doet, maak je Nederland dementievriendelijker.
Bron: www.samendementievriendelijk.nl

Meer weten over het herkennen van en omgaan met iemand met dementie? Kijk dan eens op de website Samen Dementie Vriendelijk.

Naaste omgeving

Taken die panelleden (minstens) wekelijks zouden willen uitvoeren voor hun buurman/-vrouw met dementie:

75% Hem/haar in de gaten houden.
37% Hem/haar meenemen om boodschappen te doen: dagelijks.
31% Op visite gaan bij hem/haar.
31% Helpen met klusjes in en rondom het huis van die persoon.
13% Helpen met geldzaken of andere administratie.
13% Meegaan naar afspraken.
7% Hem/haar meenemen om wat leuks te gaan doen.

Veel panelleden geven aan dat het sterk afhankelijk is van de band met de buurman/-vrouw en hoeveel zorg deze persoon al krijgt van anderen, zoals familieleden. Ook blijven veel buren liever weg van de geldzaken en administratie
van hun buurman/-vrouw.

Van de panelleden kent 65% iemand met dementie.

31% heeft iemand met dementie in de familie
14% heeft iemand met dementie in de kennissenkring
11% heeft iemand met dementie in de buurt
8% heeft iemand met dementie in de vriendenkring
7% heeft iemand met dementie op het werk
5% op het vrijwilligerswerk
2% op de sport– of hobbyclub/vereniging
Minder dan 1,5% heeft een partner met dementie

Ondersteuning en zorg

Van de panelleden die iemand met dementie kent, geeft 20% mantelzorg aan iemand met dementie.

5% dagelijks,
9% wekelijks,
4% maandelijks en
2% minder dan één keer per maand.

29% van de panelleden is voldoende tot uitstekend op de hoogte over de zorg en ondersteuning die mensen met dementie en hun naasten kunnen krijgen.

Van deze groep zegt 44% dat er iets ontbreekt op het gebied van ondersteuning en zorg van mensen met dementie en hun naasten.
Zaken die panelleden noemen zijn vooral gericht op:

Informatievoorziening en voorlichting
Betrekken van buurtbewoners
Ondersteuning in de mantelzorg
Een centraal punt met alle informatie
Nog meer aandacht voor het herkennen van en omgaan met dementie.

Risicofactoren dementie

De belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van dementie zijn:

Roken
Overgewicht
Hoge bloeddruk
Te weinig beweging
Suikerziekte
Te weinig mentale en sociale activiteiten
Depressie

De risicofactor ‘te weinig mentale en sociale activiteiten’ is de meest bekende bij de panelleden. Gevolgd door ‘te weinig beweging’ en ‘roken’. Dat overgewicht een risicofactor vormt is het minst bekend.

Zo’n 30% van het aantal gevallen met dementie kan voorkomen worden door een gezonde leefstijl. Meer weten over het voorkomen van dementie? Kijk dan eens op de website van Alzheimer Nederland.

Landelijk en regionaal is er al aandacht voor het dementievriendelijk maken van de samenleving, met welke acties zijn de panelleden bekend?
Reclamespotjes op TV 73%
Website alzheimer-nederland.nl 26%
Website hersenstichting.nl 21%
Website dementie.nl 11%
Website samendementievriendelijk.nl 7%
Online training ‘GOED’ omgaan met dementie 6%
Dementievriendelijke gemeente 3%
Dementievriendelijke organisatie 2%
16% zegt geen acties te kennen voor een dementievriendelijke samenleving

Achtergrond van het onderzoek

3128 personen, tussen de 19 en 96 jaar oud, hebben aan het onderzoek meegedaan. Alle 8 gemeenten van de regio Zaanstreek-Waterland zijn in dit onderzoek vertegenwoordigd.
De samenstelling van het panel is niet hetzelfde als de samenstelling van de bevolking van Zaanstreek—Waterland, er nemen meer vrouwen en hoogopgeleiden deel.
De resultaten zijn daardoor niet zonder meer te vertalen naar de (gemiddelde) mening van de inwoner van de regio, maar geven wel een indicatie.

40% man, 59% vrouw.

19 –35 jaar: 8%
35—50 jaar: 21%
50—65 jaar: 28%
65—75 jaar 29%
75 jaar en ouder: 13%

Aantal panelleden per woongemeente:
Edam-Volendam 185
Landsmeer: 136
Oostzaan: 134
Purmerend: 612
Waterland: 210
Wormerland: 174
Zaanstad: 1566
Onbekend: 111