Gezondheid, welzijn en leefstijl van jongeren in de regio

Hieronder volgen de belangrijkste resultaten in de dimensies van positieve gezondheid.

Mijn lichaam

6% drinkt elke dag meer dan 3 glazen drankjes met suiker; NL 7%.
77% drinkt dagelijks minimaal een glas water; NL 73%.
85% fietst of loopt 5 dagen per week naar school of stageplek; NL 84%.
17% beweegt dagelijks minstens één uur; NL 18%.
68% voelt zich (zeer) regelmatig moe of slaperig overdag.

Meedoen & erbij horen

77% sport wekelijks bij een club, vereniging of sportschool; NL 75%.
12% is matig of ernstig eenzaam.
5% wordt regelmatig* gepest, op school of via sociale media.
5% pest regelmatig* anderen, op school of via sociale media.
11% vertoont problematisch sociale mediagebruik, NL 11%.

* regelmatig = 2 of meer keer per maand

Gevoelens en gedachten

41% voelt zich (zeer) vaak gestrest door één of meer factoren; NL 44%.
49% ervaart dat de stress van invloed is op gezondheid en welbevinden.
7% voelt zich niet voldoende weerbaar; NL 10%.
18% heeft een verhoogd risico op psychische ongezondheid (angst en depressie).
15% heeft een enkele keer tot (heel) vaak suïcidale gedachten.

Nu en later

55% vmbo, 45% havo/vwo; NL 49% vmbo, 51% havo/vwo.
73% woont bij beide ouders*; NL 75%.
26% heeft nu of in het verleden een scheiding van de ouders meegemaakt.
4% ervaart thuis enige/grote moeite met rondkomen; NL 4%.

* woont bij beide ouders is inclusief co-ouderschap

Dagelijks leven

19% heeft de laatste 4 weken alcohol gedronken; NL 26%.
13% heeft de laatste 4 weken ≥5 drankjes met alcohol bij één gelegenheid gedronken (binge drinken); NL 18%.
2.7% rookt minstens 1 keer per week; NL 4%.
9% heeft ooit hasj of wiet gebruikt, NL 9%.
6% heeft ooit lachgas gebruikt.
4% vertoont problematisch gamegedrag, NL 3%.
65% van de ouders gedogen* alcoholgebruik van hun kinderen.

* ‘gedogen alcoholgebruik’: ze vinden het goed, weten het niet of
zeggen er niets van.

Welbevinden & lekker in je vel

87% ervaart een (zeer) goede gezondheid, NL 85%.
87% voelt zich meestal (zeer) gelukkig; NL 84%.
23% heeft een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen; NL 24%.
25% geeft aan dat iedereen op school kan uitkomen voor zijn/haar LHBTI-geaardheid*.
78% kan met iemand op school praten als hij/zij ergens mee zit.
89% kan met ouder(s) praten als hij/zij ergens mee zit.

* LHBTI staat voor lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, transgenders- en intersekse personen.

* Bij een significant verschil tussen het regionale en het landelijke resultaat zijn de percentages vet gedrukt. Als onderwerpen landelijk zijn uitgevraagd is het percentage voor landelijk gegeven.

Mijn lichaam: Gezond gewicht

Bewegen

86% van de jongeren fietst of loopt 5 dagen per week naar school of stageplek.
16% van de jongeren beweegt dagelijks minstens één uur.

Voeding

6% van de jongeren drinkt dagelijks meer dan 3 glazen drankjes met suiker.
77% van de jongeren drinkt dagelijks minimaal een glas water.
41% van de jongeren eet dagelijks groente, 36% eet dagelijks fruit.

Slapen

68% van de jongeren voelt zich (zeer) regelmatig moe of slaperig overdag.
17% van de jongeren slaapt niet zo goed of helemaal niet goed.

Risicogroepen

In grote lijnen eten en drinken leerlingen op het vmbo minder gezond dan leerlingen op havo/vwo.
meisjes bewegen iets minder vaak dan jongens.
leerlingen uit de 4e klas slapen het minst goed.
meisjes, vierdeklassers en havo/vwo-ers zijn overdag meer slaperig of moe dan jongens, tweedeklassers en vmbo-ers.

Gewichtscijfers JGZ

Gezond eten en voldoende beweging zijn belangrijk voor een goede gezondheid. Een verkeerde balans tussen voeding en beweging is de belangrijkste oorzaak van overgewicht. Overgewicht op jonge leeftijd vergroot de kans op overgewicht op volwassen leeftijd en kan leiden tot veel gezondheidsproblemen, zoals suikerziekte en hart- en vaatziekten.

De JGZ van de GGD bepaalt jaarlijks lengte en gewicht van leerlingen op het vo. Hieruit blijkt dat 19% van de leerlingen uit de 1e en 2e klas (ernstig) overgewicht heeft.

Beweegrichtlijn en Slapen

De Gezondheidsraad geeft de volgende beweegrichtlijnen voor kinderen (4 tot 18 jaar): doe dagelijks minstens een uur aan matig intensieve inspanning. Langer, vaker en/ of intensiever bewegen geeft extra gezondheidsvoordeel. Doe minstens driemaal per week spier- en botversterkende activiteiten. En voorkom veel zitten!

Goede nachtrust is essentieel voor een goede psychische en lichamelijke gezondheid. Slecht slapen kan bijvoorbeeld leiden tot overgewicht, stemmingsproblemen en ADHDsymptomen. Slaapduur en slaapproblemen zijn gerelateerd aan overgewicht.

Vergelijking in tijd 2010 – 2019

2019 gunstiger dan in 2010:

fietst of loopt dagelijks naar school of stageplek (86% versus 77%).
eet dagelijks groente (41% versus 30%).
eet dagelijks fruit (36% versus 33%).

Niet of op een andere manier uitgevraagd in 2010:

beweegt dagelijks minimaal een uur.
kwaliteit slapen, slaperig overdag.

Vergelijking met Nederland

ZW gunstiger dan NL

drinkt dagelijks meer dan 3 glazen drankjes met suiker (6% versus 7%).
drinkt dagelijks minimaal een glas water (77% versus 73%).
sport wekelijks bij een club, vereniging of sportschool (77% versus 75%).

ZW (ongeveer) gelijk aan NL

fietst op loopt dagelijks naar school of stageplek (86%)

ZW minder gunstig dan NL

beweegt dagelijks minimaal een uur (17% versus 18%).

Aanbevelingen

Bewegen is goed voor de mentale en fysieke gezondheid. Een flink deel van de jongeren beweegt niet regelmatig. Enkele mogelijkheden om hen te verleiden dit wel te doen: De financiële regelingen om bewegen en sport voor minder draagkrachtige mensen te stimuleren, beter bekend te maken. Bewegen meer integreren in het dagelijks leven van jongeren. De omgeving van jongeren zo inrichten dat deze stimuleert om te bewegen.

Slapen verdient aandacht, slaapvoorlichting, slaap hygiëne en gedragsmatige aanpakken zijn hierbij aanknopingspunten.

Dagelijks leven: Alcohol, roken en drugs

Alcohol

18% van de jongeren heeft in de laatste 4 weken alcohol gedronken.
12% van alle jongeren heeft in de laatste vier weken aan bingedrinken gedaan. Dat wil zeggen dat ze tenminste 1x vijf of meer drankjes hebben gedronken bij één gelegenheid.

Roken

2.6% van de jongeren rookt minstens 1 keer per week.
Bij 15% van de jongeren wordt in huis gerookt, waar de jongere bij is.

Drugs

9% van de jongeren heeft ooit hasj of wiet gebruikt.
4% heeft in de laatste 4 weken hasj of wiet gebruikt.

Lachgas

6% van de jongeren heeft ooit lachgas gebruikt.
1.8% heeft in de laatste 4 weken lachgas gebruikt.

Vmbo-ers gebruiken meer genotmiddelen

In grote lijnen komt roken en het gebruik van alcohol, e-sigaret, lachgas en hasj of wiet meer voor bij

4e – dan bij 2e klassers.
vmbo-ers dan bij havo/vwo-ers.

Daarnaast komt alcoholgebruik meer voor bij westerse dan bij niet-westerse jongeren.

Voor roken en drinken zijn er geen verschillen tussen jongens en meisjes. Jongens gebruiken vaker dan meisjes e-sigaretten, lachgas en hasj of wiet.

Invloed van ouders op alcoholgebruik en roken

Ouders blijken invloed te hebben op het alcoholgebruik van hun kinderen. Het gaat bijvoorbeeld om voorbeeldgedrag van de ouders, het stellen van regels over alcohol en monitoring door ouders.

Uit de Gezondheidsmonitor Jeugd blijkt dat 65% van de ouders, van de jongeren die ooit alcohol hebben gedronken, het drinken van alcohol gedogen. Onder gedogen verstaan we dat ouders het goed vinden, er niets van zeggen of het niet weten.

Als minimaal één ouder rookt is de kans groter dat de kinderen ook gaan roken, dan bij niet-rokende ouders. Ook als een broer of zus rookt, is deze kans groter. In regio Zaanstreek-Waterland roken vmbo-ers en niet-westerse jongeren vaker in huis.